Planty

Ulubione miejsce spacerów mieszkańców i prawdziwa ozdoba Krakowa. Nie ma w Polsce drugiego miasta, które mogłoby się szczycić podobnym parkiem. Malowniczo okalają Stare Miasto zielonym pierścieniem, dlatego nazywane są niekiedy „zieloną kolią na szyi miasta”.

Planty (od czasownika „plantować”) powstały z początkiem XIX wieku na miejscu średniowiecznych fortyfikacji, które od końca XVIII wieku popadały w stopniową ruinę. Stan budowli, jak i warunki sanitarne (fosy wypełnione nieczystościami były wylęgarnią chorób) skłoniły rajców miejskich do podjęcia decyzji o ich likwidacji. Zachowano fragmenty murów, bramę Floriańską oraz Barbakan. Kilka lat później podjęto decyzję o utworzeniu w miejscu wyburzonych fortyfikacji ogrodu miejskiego. Głównym pomysłodawcą Plant był Feliks Radwański, a kontynuatorem jego dzieła Florian Straszewski, którego imię nosi dziś jedna z krakowskich ulic. Wyrównano teren, osuszono i zasypano fosy oraz wytyczono alejki, zakładając wzdłuż nich trawniki. Zasadzono drzewa oraz zamontowano ogrodzenia pomalowane w biało-niebieskie pasy – barwy miejskie Krakowa.

W II połowie XIX wieku na Plantach zaczęły pojawiać się liczne placyki z fontannami i sadzawkami, klomby i żywopłoty a nawet egzotyczne rośliny: agawy, palmy czy draceny. Ważnym akcentem stała się tradycja ustawiania na Plantach pomników upamiętniających polskich artystów, osoby zasłużone dla miasta, a nawet bohaterów literackich. Ustawiono liczne ławki i altany, a także kioski, w których sprzedawano słodycze oraz wodę sodową. Do dziś zachowały się trzy z nich – u wylotów ulic Szewskiej i Sławkowskiej oraz obok Teatru J. Słowackiego (dzisiejszy Punkt Informacji Miejskiej InfoKraków). W tym też czasie pojawiło się na Plantach oświetlenie – pierwotnie były to lampy gazowe umieszczone pośrodku głównej alei.

Dzisiejsze Planty, podzielone na 8 ogrodów, mają ok. 4 km długości i rozciągają się na powierzchni 21 ha, co czyni je największym w Krakowie parkiem miejskim. Na ich obszarze podziwiać można 40 gatunków drzew i krzewów, w tym pomniki przyrody, jak 130-letni platan u wylotu ulicy Wiślnej.

Najważniejsze zabytki:

• Teatr im. Juliusza Słowackiego
• Barbakan
• Brama Floriańska
• kościół oo. Reformatów
• Pałac Sztuki
• Kolegiata św. Anny
• Pałac Biskupi
• Wawel
• kościół oo. Dominikanów
• kościół oo. Franciszkanów
• Kościół św. Krzyża

Najciekawsze pomniki i inne obiekty:

• Pomnik Mikołaja Kopernika

Miejsce/Adres: wylot ul. Gołębiej

Wzniesiony na początku XX wieku i początkowo stał na dziedzińcu Collegium Maius. Pierwotnie został zaprojektowany jako fontanna, o czym świadczą odpływy u dołu cokołu.

• latarnia umarłych

Miejsce/Adres: wylot ul. św. Sebastiana

Zwana potocznie kapliczką św. Gertrudy. Pochodzi z połowy XVII wieku i prawdopodobnie stała przy nieistniejącym już dziś kościele św. Sebastiana, przy którym znajdował się szpital dla chorych wenerycznie. Latarnie umarłych były wznoszone z myślą o wędrowcach: nocą miały informować swoim światłem o tym, że zbliżają się do miejsc związanych ze śmiercią, czyli kościołów, cmentarzy i szpitali.