Tadeusz Kantor. Odsłona trzecia. Marioneta

wtorek, 16 lutego 2016 - wtorek, 28 lutego 2017

  • wtorek, 16 lutego 2016 - wtorek, 28 lutego 2017
>

Cricoteka w ramach stałej ekspozycji prezentuje kolejne wątki i aspekty twórczości Tadeusza Kantora. Wystawa Tadeusz Kantor. Odsłona trzecia. Marioneta zaprasza do spojrzenia na twórczość artysty z perspektywy motywu marionety i manekina. Znane z poprzednich części obiekty, reprezentujące poszczególne etapy twórczości autora Umarłej klasy, uzupełniono o nowe eksponaty inspirujące do namysłu nad bardzo ważnym w jego teatrze napięciem pomiędzy żywym aktorem a jego atrapą. Według Kantora w manekinie zakorzenione jest poczucie śmierci, ale jednocześnie umożliwia on jej przekroczenie, bo życie można wyrazić tylko poprzez jego brak, pustkę. W podobną problematykę wpisuje się również prezentacja Tadeusz Kantor. Ciało – obraz – rysunek w Galerii-Pracowni Tadeusza Kantora, nawiązująca do innego znanego powiedzenia artysty: „Istnieje tylko to, co się widzi” (do 31 lipca 2016).

Część prezntowanych obiektów – między innymi Goplana i elfy lub Pręgierze – odnosi się do figury marionety w subtelny sposób. Pierwsza z prac to abstrakcyjny obiekt z lat 80., który przypomina o fascynacji artysty Bauhausem i konstruktywizmem rosyjskim z czasu jego spektakli wojennych. Druga to instalacja w formie ośmiu drewnianych słupów. W przedstawieniu Niech sczezną artyści do pręgierzy przytwierdzeni byli aktorzy, których gesty i pozy przywodziły na myśl figury z ołtarza Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny w Kościele Mariackim w Krakowie (1477–1489).

Inne prezentowane na wystawie dzieła odwołują się do marionety bezpośrednio. Manekiny używane przez Tadeusza Kantora w spektaklach Teatru Cricot 2 zespolone są zazwyczaj z konkretnym obiektem. Do prac takich należą: manekin w wannie ze spektaklu Kurka Wodna, lateksowe głowy oraz dłonie dzieci ze zrekonstruowanego w latach 80. wózka na śmieci wykonanego pierwotnie na potrzeby spektaklu W małym dworku, manekin umieszczony w obiekcie Szafa – interior imaginacji czy leżący na łóżku manekin Księdza z przedstawienia Wielopole, Wielopole. Zdaniem Tadeusza Kantora relacja między manekinem a żywym aktorem oraz między manekinem-aktorem a towarzyszącym mu obiektem była nierozerwalna. Przedmiot scalony z aktorem artysta opatrzył mianem „bio-obiektu”. Pracując nad spektaklem Wielopole, Wielopole, tak opisał związek obiektu teatralnego z ciałem aktora (a równie często z ciałem manekina): „(…) Bio-obiekty nie były rekwizytami, którymi aktorzy się posługują. Nie były »dekoracjami«, w których się »gra«. Tworzyły z aktorami nierozdzielną całość. Wydzielały z siebie swoje własne »życie«, autonomiczne, nie odnoszące się do fikcji (treści) dramatu. To »życie« i jego objawy tworzyły istotną treść spektaklu. Nie była to fabuła, a raczej materia spektaklu. Demonstrowanie i manifestowanie »życia« tego bio-obiektu nie było przedstawianiem jakiegoś układu istniejącego poza nim. Było autonomiczne, a więc realne! bio-obiekt – dzieło sztuki”. Taką relację aktor – manekin – obiekt reprezentują na wystawie między innymi prace Maszyna tortur oraz Klatka.

ul. Nadwiślańska 2
Inne: dostępne dla niepełnosprawnych

Cricoteka Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora

ul. Nadwiślańska 2

Kolejne odsłony stałej wystawy w dawnej elektrowni prezentują najważniejsze idee w twórczości Tadeusza Kantora.

Tadeusz Kantor (1915-1990) – jeden z najważniejszych artystów i reformatorów teatru XX wieku – od początku miał idée fixe stworzenia własnego muzeum. Miejsca, w którym osiągnięcia Teatru Cricot 2 będą upamiętnione, a fotografie, scenografie i obiekty ze spektakli – prezentowane szerokiej publiczności. Chciał zarazem, aby Cricoteka pełniła także funkcję instytutu naukowego. Powołując do życia archiwum, tak pisał o jego zadaniach: „jest jedynym gwarantem przetrwania tej twórczości, utrwalenia jej w świadomości społecznej, przekazania jej w stanie dynamicznym następnym pokoleniom”.
Przez ponad 20 lat archiwum Cricoteki pełniło swoją funkcję, udostępniając dokumenty, recenzje, teksty naukowe, fotografie, liczne nagrania audio oraz wideo materiałów związanych z twórczością Tadeusza Kantora i Teatru Cricot 2. Pierwsza siedziba Cricoteki powstała w 1982 roku na ulicy Kanoniczej 5, na trakcie królewskim nieopodal Wawelu. Archiwum funkcjonowało na Kanoniczej do 2014 roku, później Cricoteka przeniosła się do nowej siedziby na ulicy Nadwiślańskiej, pozostawiając do dyspozycji zwiedzających jedynie pracownię Tadeusza Kantora przy ulicy Siennej.

Obecna siedziba Cricoteki to nowoczesny budynek obejmujący przestrzeń pod i nad starą podgórską elektrownią (obecnie służącą za siedzibę archiwum Cricoteki oraz salę teatralną). Bryła została wewnątrz podzielona na dwie części. Jedna poświęcona jest wyłącznie twórczości Kantora: w kolejnych odsłonach prezentowane są tu rysunki, kostiumy i obiekty, nagrania spektakli, wywiady. W drugiej organizowane są zbiorowe i indywidualne wystawy czasowe artystów, którzy w różny sposób nawiązują/nawiązywali artystyczny dialog z dziełem Kantora lub też byli dla niego ważni i inspirujący (m.in. Christian Boltanski, Oskar Schlemmer, Druga Grupa, Sarkis Zabunyan, Maria Stangret-Kantor, Teatr Cricot). W Cricotece odbywają również warsztaty, wykłady, projekcje archiwalnych spektakli, a także pokazy współczesnego teatru. Interdyscyplinarny charakter instytucji ma na celu zapewnienie twórczości Kantora nieustannego dialogu ze współczesną sztuką. Ponadto Cricoteka kontynuuje gromadzenie, digitalizację oraz udostępnianie archiwaliów.

Do Cricoteki należy także Galeria-Pracownia Tadeusza Kantora przy ul. Siennej 7, w której artysta spędził ostatnie lata życia. Zwiedzić tu można pokój, który służył mu jako dom i miejsce pracy, oraz galerię, w której prezentowane są jego cykle rysunkowe.

OK Nasz strona korzysta z plików cookies w celach statystycznych, marketingowych i promocyjnych. Możesz wyłączyć tą opcję w ustawieniach prywatności swojej przeglądarki.