Jesteśmy jeszcze w wieku XV. Fiol mieszka w Krakowie po przybyciu z Frankonii od roku 1479 do 1499, wraca tu ponownie kilka lat przed śmiercią w roku 1525. Miał chyba usposobienie niespokojne, ducha odkrywcy, wynalazcy. Zajmuje się wieloma dziedzinami technicznymi. Pojawia się u nas jako hafciarz złotniczy i tenże warsztat prowadzi później jego poznana w Krakowie żona Małgorzata. On sam, związany z Janem Turzonem, bogatym rajcą i zarządcą legendarnych kopalń srebra w Olkuszu, dokonuje jakichś nieznanych bliżej wynalazków pomp do ich odwadniania, na co w roku 1489 otrzymuje patent królewski. Prowadzi również interesy „hotelarskie”, zarządzając domem zajezdnym w krakowskim Rynku.

Nic dziwnego zatem, że i pionierskie wtedy drukarstwo zwraca uwagę tego człowieka o nietuzinkowym spojrzeniu na życie i pracę. Oficynę prowadzi w latach 1490-1492. Niestety, podobnie jak w wypadku Straubego, nie znamy dokładnej jej lokalizacji. Była to kamienica w Rynku, w pobliżu dzisiejszego Pasażu Bielaka. Zostawmy miejsce, ważniejsza jest absolutna wyjątkowość jego działalności. Innowacyjność i najpewniej chęć zysku powodują, że Fiol w nieznany nam sposób wchodzi w porozumienie z Cerkwią prawosławną i jako pierwszy na świecie podejmuje się druku ksiąg liturgicznych cyrylicą. Są to cztery księgi liturgiczne wydane w latach 1490-1491: Oktoich, Czasosłowiec, Triod postnaja i Triod cwietnaja. Niestety, stało się to zarzewiem dużych kłopotów i w końcu upadku drukarni. Nie znamy wszystkich szczegółów, jednak pojawiają się oskarżenia o herezję i szereg innych problemów prawnych. Fiol trafia do więzienia, mimo wstawiennictwa wpływowego Turzona musi zaprzestać działalności drukarskiej. Po wyjściu na wolność wyjeżdża z Krakowa na Śląsk i Słowację, gdzie ponownie wiąże się z górnictwem. Pod koniec życia wraca jednak do Krakowa, gdzie bezpotomnie umiera w roku 1525.

--------------------------

Fot. 2.2. Triod cwietnaja, druk Szwajpolt Fiol, przed 1491, źródło: Biblioteka Narodowa, Polona